اعجاز علمی نماز

دانشگاه علوم و معارف قرآن كریم

دانشكده علوم قرآنی .....

پروژه تحقیقاتی كارشناسی رشته

رشته تفسیر قرآن کریم

موضوع:

اعجاز علمی نماز

پائیز1394

چکیده

 نماز به عنوان عالیترین شکل عبودیّت و کاملترین صورت تعظیم و پرستش پروردگار یکی از مهمترین اعمال عبادی است که در شریعت اسلام وجود دارد و مسلمانان موظّفند که روزانه حدّاقل پنج بار آنرا به جای آورند. هدف از این تحقیق بیان اعجاز علمی نماز می باشد. بنابراین در این تحقیق ابتدا به بیان جایگاه و اهمیت نماز پرداخته شده است، سپس به بیان اعجاز علمی نماز.

شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است زیرا در این تحقیق از مدارک معتبر و مستند استفاده شده است. قرآن و کتب مختلف تفسیری از جمله تفسیر نمونه آیت اله مکارم شیرازی و نیز تفسیر نور حجه الاسلام محسن قرائتی و کتب روایی از جمله نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی و نیز نهج الفصاحه ترجمه ابوالقاسم پاینده و همچنین کتب علمی از جمله آثار شگفت انگیز نماز در پیشگیری و درمان بیماری ها تالیف حسن کریمی یزدی و درمان بیماری ها با نماز تالیف مجید حاتمی ورزنه استفاده شده است. همانطور که گذشت نماز چون یک فریضه الهی است همه جنبه ها و ابعاد زندگی انسان را دربرمی گیرد.

این تحقیق از سه فصل تشکیل شده است فصل اول در مورد اهمیت و جایگاه نماز از طریق آیات و روایات اسلامی می باشد فصل دوم: در مورد یافته های علمی درباره‌ی مقدمات نماز و فصل سوم در مورد یافته های علمی نماز است. در پایان می توان گفت ، نماز به عنوان، یگانه سکوی اوج گیری بربلندای معنویت واخلاق فاضله در زندگی انسان موثر بوده و جایگاه و اهمیت غیر قابل انکاری در بسیاری از ابعاد زندگی دارد.

کلید واژه: نماز، صلاه،فلسفه نماز،  اعجاز علمی نماز،آثار معنوی و اخلاقی نماز

تعریف نماز

تعریف لغوی

واژه «صلاة» در عربی، به معنی «درود و تحیت»، «دعا» و همچنین «انعطاف» است. با این حال واژه «نماز» واژه‌ای فارسی است که در ایران، افغانستان، هند، بنگلادش و ترکیه برای واژه «صلاة» عربی به‌کار برده می‌شود. این واژه همچنین درزبان بنگالی،آلبانیائی، بسنیائی و مقدونیائی، برابر صلاة به کار می‌رود.

واژه نماز به معنای خم‌شدن و سرفرودآوری برای ستایش و احترام است(دهخدا). برخی منابع ریشه این واژه را از واژه پارسی پهلوی «نماک» می دانند که آن هم از ریشه باستانی «نم» به معنای خم شدن و کرنش است.(فرهنگ معین). ریشه واژه نماز درفارسی از لفظ پهلوی« نماك» گرفته شده وآن هم به نوبه خود از ریشه باستانی«نِم» ؛ به معنی« خم شدن وتعظیم كردن» مأخوذ است كه به تدریج بر معنی« صلاة» یعنی عبادت ویژه مامسلمانان اطلاق گردیده است.( خزائلی ، احكام قرآن ، ص 338)

بر اساس بعضی از كتب تاریخی، برخی از ایرانیان تازه مسلمان در سالهای حكومت اعراب بر ایرانیان به جای كلمه« صلاة» از كلمه« نماك» استفاده می‌كرده اند.و هنگام فراخواندن مردم به سوی نماز به جای « الصلوة» كلمه« اَلنِّماك» وبه جای« حَیَّ عَلَی الصَّلوةِ» جمله «بشتابید به سوی نماك» را به كار می برده اند.( راشدی ، نماز شناسی ،ج 1 ، ص 65) هرچند در برخی منابع ریشه واژه نماز از واژه«ناماسته» در زبان سانسکریت آریائیان دانسته شده‌است . نـمـاز در لـغت به معناى پرستش, نیاز, سجود, بندگى و اطاعت, خم شـدن بـراى اظـهـار بـندگى و اطاعت و یكى از فرایض دین و عبادت مـخصوصى است كه مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا مى آورند.نـماز یعنى خدمت و بندگى, فرمان بردارى, سر فرود آوردن و تعظیم كردن به نشانه احترام.نماز, داروى نسیان و وسیله ذكر خداوند است. نـمـاز, رابـطه معنوى مخلوق با خالق است. نماز یعنى دل كندن از مـادیـات و پـرواز دادن روح; یـعـنى پا را فراتر از دیدنى ها و شنیدنى ها نهادن.

تعریف فقهی

«صلوة» که در لسان شرع برای فعل عبادی خاصی یعنی همان «نماز» جعل شده است، در لغت به معنای دعا، استغفار، رحمت و مغفرت، ثنای نیکو، درود و تعظیم است(سیّاح،1380). واگر به خداوند نسبت داده شود، به معنای رحمت و ثنای بر بندگان می باشد.( معلوف،1389) و در اصطلاح نیز به عملی عبادی اطلاق می شود که متّشکل از اجزاء وشرائط خاصّی است و باید با قصد قربت به پروردگار هر روز در چند نوبت به جا آورده شود.

«صلاة» یا نماز به عنوان فعلی عبادی که به منظور دعا و نیز تعظیم الهی انجام می شود، یکی از مشترکات ادیان الهی است، هرچند شکل و نحوه‌ی انجام آن در ادیان مختلف متفاوت می باشد. از همین روست که در قاموس کتاب مقدس در معنای واژه نماز آمده است: «نماز معروف است و یکی از واجبات دینیه هر روز تمام ملل و مذاهب است، چه منفرداً و چه جماعتاً...» و پس از آن به شرح معنای نماز بر مبنای تورات و انجیل پرداخته تا آنکه می‌نویسد: «احدی جزمنکرین خدا منکر نماز و دعا نیست...».( نجفی کاشانی،1374).

در اصطلاح شرع عبارت است از عملى مخصوص ، مرکّب از رکوع و سجود و قرائت و ذکر ، توام با نیت و شرائط خاصّ ، که به تکبیر آغاز و به سلام ختم مى گردد . ( دائره المعارف دانستنیهای اسلامی)

یك تعریف برای نماز، ‌تعریف فقهی آن است كه نماز عملی است كه دارای اركان و شرایط خاص است كه روزی پنج بار بر شخص مكلف واجب است .

اما حقیقت نماز آن رابطة قلبی و عملی با خدا است و معجونی است از تمام حركاتی كه برای انسان وجود دارد از ایستادن، نشستن، خم شدن   و دست‌ها و پاها را به صورت‌های مختلف حركت دادن و زبان را با الفاظ گوناگون به سخن در‌آوردن و مانند آن، یعنی انسان در تمام حالات در یاد او فرو می‌رود، تمام اعضای او رنگ ایمان پیدا كند و این خود یك نوع لطافتی است كه در فریضة نماز كه در تعدیل حركات مؤثر خواهد بود.( محمدی اشتهاردی ، ص 6).

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                               صفحه

فصل 1-    کلیات تحقیق... 1

1-1-    مقدمه...............  2

1-2-    تعریف نماز 3

1-2-1-     تعریف لغوی.............   3

1-2-2-     تعریف فقهی.............   4

1-3-    حقیقت و باطن نماز 4

1-4-    مفهوم و محتواى نماز 5

1-5-    نماز و نیایش در اسلام. 9

1-6-    سابقه تاریخی نماز 13

1-7-    حکمت و فلسفه نماز 14

1-8-    فلسفه نماز از نظر قرآن و اسلام. 19

1-9-    نماز ازدیدگاه پیامبراكرم (ص) 25

1-10-  جایگاه و منزلت نماز در اسلام. 27

1-11-  جایگاه نماز در قرآن کریم.. 30

1-11-1-   اهمیت نماز در قرآن کریم.. 31

1-12-  جایگاه نماز از نظر ائمه معصومین.. 34

1-13-  جایگاه و ارزش نماز از زبان دانشمندان جهان.. 39

1-14-  جایگاه نماز در ادیان مختلف... 40

فصل 2-   یافته های علمی درباره‌ی مقدمات نماز. 52

2-1-    آثار و فواید نماز 53

2-2-    آثار معنوی واخلاقی نماز 60

2-3-    اهمیت وفواید نماز اول وقت برای بدن انسان.. 68

2-4-    آثار نماز اول وقت در دنیا 70

2-5-    فلسفه اوقات نماز های روزانه. 72

2-6-    اسرار طهارت در نماز 74

2-7-    آثار نیت در نماز 74

2-8-    اعجازهای علمی وضو. 76

2-8-1-     اعجاز وضو در علم پزشکی.. 76

2-8-2-     حكمت های وضو از دیدگاه علم بهداشت... 76

2-8-3-     آثار دنیوی و بهداشتی وضو. 84

2-8-3-1-  آثار دنیوی.................   84

2-8-3-2-  آثار بهداشتی وضو............ 85

2-9-    نکات علمی شگرف از وضو. 87

2-10-  فلسفه وضو و نماز از دید علمی.. 88

2-11-  بررسی بعضی از اثرات علمی غسل و وضو و تیمم بر سلامت انسان.. 91

فصل 3-   یافته های علمی درباره‌ی نماز. 95

3-1-    تاثیرات نماز بر جسم انسان.. 96

3-2-    آثار روحی و روانی نماز 97

3-3-    تاثیرات حالات نماز بر انسان.. 106

3-3-1-     تاثیر ایستادن در نماز بر انسان.. 106

3-3-2-     تاثیر رکوع در نماز بر انسان.. 106

3-3-3-     تاثیر سجده در نماز بر انسان.. 107

3-4-    تاثیر نماز بر چرخش خون مغز. 113

3-5-    اعجازهای پزشكی نماز 115

3-5-1-     تاثیر نماز بر بهداشت خواب... 115

3-5-2-     تاثیر نماز بر بیماری افسردگی.. 116

3-5-3-     تاثیر نماز بر شادابی جسم و روان.. 116

3-5-4-     تاثیر نماز بر آرامش عضلات... 117

3-5-5-     تاثیر نماز بر بیماری فشار خون.. 117

3-5-6-     تاثیر نماز بر عفونت كلیه و مجاری ادراری.. 118

3-5-7-     تاثیر نماز بر عفونتهای گوارشی.. 118

3-5-8-     تاثیر نماز بر ایمنی حواس.... 119

3-5-9-     تاثیر نماز بر عفونت های تنفسی.. 119

3-5-10-   تاثیر نماز بر بیماریهای دهان و دندان.. 120

3-5-11-   تاثیر نماز بر بیماریهای پوست... 120

3-5-12-   تاثیر نماز بر بیماریهای اپیدمیك ( همه گیر ) 120

3-5-13-   تاثیر نماز بر بیماریهای اضطرابی.. 121

3-5-14-   تاثیر نماز بر افزایش طول عمر. 121

3-5-15-   تاثیر نماز بر بیماریهای مقاربتی.. 122

3-5-16-   تاثیر نماز بر اعتیاد  123

3-5-17-   تاثیر نماز بر وسواس های فكری.. 123

3-5-18-   تاثیر نماز بر وسواس های عملی.. 123

3-5-19-   تاثیر نماز بر شیوع خودكشی.. 124

3-5-20-   تاثیرنماز بر انحرافات جنسی.. 124

3-5-21-   تاثیر نماز بر احساس امنیت روانی.. 125

3-5-22-   تاثیر نماز بر بیماریهای تیروئید. 125

3-5-23-   تاثیر نماز بر سكته های قلبی ومغزی.. 126

3-5-24-   تاثیر نماز بر زخمهای گوارشی.. 126

3-5-25-   تاثیر نماز بر بیماری آسم.. 127

3-5-26-   تاثیر نماز بر اختلال شخصیت پارانوئید. 127

3-5-27-   تاثیر نماز بر اختلال شخصیت اسكیزوئید. 128

3-5-28-   تاثیر نماز بر اختلال شخصیت نارسیتیك... 128

3-5-29-   تاثیر نماز بر ثبات شخصیت... 128

3-5-30-   تاثیر نماز بر حافظه و تمركز حواس.... 129

3-6-    درمان بیماری گناه با نماز 130

3-7-    نتیجه گیری.. 131